Vanaf 1992 was ik voor mijn werk regelmatig in Polen. Er was niet zo veel te beleven, behalve dan de ontdekking van een verlaten Rissische stad. Dat was hun commandocentrum voor het front in het westen en op dat moment verlaten door de Russen. Vermeldenswaard is de zeer toepasselijke muziek van Tom Habes. Een aantal CD’s uit zijn library programma zijn voorzien van mijn fotos. De tekst is ingesproken door Andrezj Markowski. Via de fotoclub in Axel ben ik met hem in contact gekomen.
Tekst AV:
Januari 1993. Winter…. zo koud is het in mensenheugenis nog niet geweest. -30 graden met een dodende wind rechtstreeks komend uit Siberië. Nog een aandenken aan de Russen, die bij wijze van spreken door het ijs zijn gezakt. Eindelijk is Polen echt onafhankelijk. Toch met de zee bevroren en al die ijsmassa’s, zijn we er niet helemaal gerust op dat men weer zal terugkomen. Zo’n voorgevoel is er nu. Tijd is om terug te blikken op het verleden.
Maart 1993 ~ In de bergen is er veel sneeuw gevallen die maar langzaam wegsmelt. De bergen zijn altijd de grens geweest met onze zuiderburen die ons altijd met rust hebben gelaten. Dat is met de Russische grens wel anders, daar hadden we ook bergen gewenst. Meerdere malen in de geschiedenis zijn de grenzen verlegd. Niet echt een rustpunt. Polen is na de laatste wereldoorlog naar het westen opgeschoven. Oost-Polen vroeger is nu van Rusland en de westkant van Polen was voorheen van Duitsland.
April 1993 ~ West-Polen: Een beetje een achtergebleven gebied. Er is weinig in geïnvesteerd. Altijd was er de achtergrondgedachte dat het vroegere Oost-Pruisen mogelijk weer zou worden opgeëist door Duitsland. Wat is dit hier. Een vluchtleidingscentrum? Achter de hoge hekken hebben de Russen een complete stad achtergelaten. Een verlaten stad nu. Alleen nog militaire sterren die niet meer meegenomen konden worden. Het lijkt wel alsof alles het commando “op de plaats rust” heeft gekregen. Een garnizoensplaats waarbij de woonkazernes aangaven dat de Russen dit niet als een tijdelijke bewoning zagen. Alle voorzieningen zijn aanwezig zoals een bakkerij en wasplaatsen. De bakkerij is nu in ruste, deze wasplaats is open en geeft van binnen blijk van grootschalige desertie. Wat is er nu van over, alleen uitgeklede gebouwen en gemengde gevoelens. Het was een echte stad zonder dat we het wisten. Dat beangstigt ons. Men had het toch altijd over onze kameraden? Nu de Russen echt zijn verdwenen en alle waardevolle zaken hebben meegenomen, hopen we dat er het besef is dat ook voor hen deze periode is afgesloten.
Augustus 1993 ~ Einde van een zomer met rusteloos werken aan de toekomst, zonder teveel herinnerd te worden aan het verleden. De huizen zijn prima om in te wonen. De barakken waar eens plaats was voor de Russische tanks? Daar vinden we vast nog wel een bestemming voor. Een rusthuis misschien?
October 1993 ~ De herfst komt eraan, eindelijk tijd om weer eens te genieten van de natuur. Al wandelend is er weer tijd en rust voor bezinning . Rustgevende gedachten wisselen zich af met andere. Wat zal de toekomst brengen? Hoe koud zal het deze winter worden? Blijven de bergen de grens met onze zuiderburen? Wordt ons rust gegund? De eerste sneeuw van de winter is nu al gevallen. Hoe koud zal het deze winter zijn?